26 april 2024 - Stroom van de voorzienigheid

Inleiding bij de tekst:
Deze tekst komt uit een van de zogenaamde 'Werkboeken' die geschreven zijn aan de hand van lezingen door Peter Rhodes. Hij combineert de meest toegankelijke kenmerken van Gurdjieff's werk in de context van Swedenborg's allesovertreffende visie van een geestelijk universum, waarmee hij een doeltreffende werkwijze aanreikt op de geestelijke scholingsweg. In navolging van Gurdjieff en Nicoll gebruikt ook Rhodes het begrip 'Werk' met een hoofdletter als er wordt gesproken over het geestelijk werk op de -religieuze- Weg.

Download/print

Stroom van de voorzienigheid.

Mensen [die leven] in de stroom van de Voorzienigheid worden naar steeds gelukkiger situaties gebracht, hoe die ook mogen zijn. (Emanuel Swedenborg).

Omdat we - in het Werk - vaak belanden in zich herhalende angsttoestanden, bezorgdheid over de toekomst en zorgen maken nemen we die situaties in ogenschouw en proberen iets specifieks te vinden waar  we aan kunnen werken.
Maar om mij te focussen op mijn angst of mijn zorgen en er iets aan te doen moet ik zelf ook werkelijk geloven dat het probleem een geestelijke situatie is. Dit doe ik niet alleen omdat ik mij meer op mijn gemak of ontspannen wil voelen. Het is een geestelijke situatie omdat ik geloof dat er geestelijke krachten bij betrokken zijn, aangezien alles op een bepaald niveau geestelijk is. Maar het is wel belangrijk om tussen natuurlijke en geestelijke verleidingen te onderscheiden; daar zit een groot verschil tussen. Als er een natuurlijke verleiding is wordt de natuurlijke liefde verleid. Ik maak me zorgen over een situatie op mijn werk, misschien hoe ik op tijd een verslag af krijg. Dat is een natuurlijke liefde, een liefde van mijn salaris en van het bereiken van een daaraan gerelateerd doel. Maar ons natuurlijk leven  zou ons geestelijk leven moeten dienen. Wanneer we in de natuurlijke liefde vertoeven houdt die liefde ons op het laagst mogelijke geestelijke niveau van ons verstand.
Het Werk of hemelse invloeden proberen ons verstand op te tillen en maken ons dienstbaarder op een hoger niveau. Als we opgetild willen worden en tegelijkertijd op ons natuurlijk niveau blijven dan is dat een geestelijke verleiding. [   ]
Swedenborg schreef, dat geloof alleen ons niet geestelijk kan redden. Pure waarheid kan geen onware concepten bestrijden die geassocieerd zijn met kwaad. Alleen het Goede kan het onware bestrijden, het Goede dat vanuit het Ware komt.
Wat betekent dit? Op het moment dat mijn denkvermogen afdaalt om zich met de natuurlijke liefde te verbinden is het enige wat ik kan doen me bewust te worden dat het fout is  om een negatieve emotie te uiten en vanuit negatieve gedachten te handelen. Misschien kan ik een beetje ‘bevriezen’ om me van iets negatiefs te onthouden. Bevriezen vraagt veel inspanning en Werk. Eigenlijk wil ik het negatieve uitdrukken.  Maar ik probeer me ook bewust te zijn van het Goede binnen het Ware, bewust dat Goed in staat is om niet met de onware ideeën mee te gaan of erin te geloven. [    ]

Het belang van vertrouwen.
‘Verzamel u geen schatten op aarde, waar mot en roest ze ontoonbaar maken en waar dieven inbreken en stelen; maar verzamel u schatten in de hemel, waar noch mot noch roest ze ontoonbaar maken en waar geen dieven inbreken of stelen. Want waar uw schat is, daar zal ook uw hart zijn.’ (Math 6: 19-21).
‘Niemand kan twee heren dienen, want hij zal of de ene haten en de andere liefhebben, of zich aan de ene hechten en de andere minachten; gij kunt niet God dienen en de Mammon. Daarom zeg Ik u: Weest niet bezorgd over uw leven, wat gij zult eten of drinken, of over uw lichaam, waarmee gij u zult kleden, is het leven niet meer dan het voedsel en het lichaam en dan de kleding?’ (Math 6: 24, 25).
‘Wie van u kan door bezorgd te zijn één el aan zijn lengte toevoegen? En wat zijt gij bezorgd over kleding? Let op de leliën van het veld, hoe zij groeien. Zij arbeiden niet en spinnen niet; en ik zeg u, dat zelfs Salomo in al zijn heerlijkheid niet bekleed was als een van deze.’ (Math 6: 27-29).
‘Maakt u dan niet bezorgd, zeggende: Wat zullen wij eten, of wat zullen wij drinken, of waarmee zullen wij ons kleden? Want naar al deze dingen gaat het zoeken der heidenen uit, want uw hemelse Vader weet, dat gij dit alles behoeft. Maar zoekt eerst Zijn Koninkrijk en Zijn gerechtigheid en dit alles zal u bovendien geschonken worden.
Maakt u dan niet bezorgd voor de dag van morgen, want de dag van morgen zal zijn eigen zorgen hebben; elke dag heeft genoeg aan zijn eigen leed.’ (Matt 6: 31-34).

[   ] Swedenborg schreef over twee types van mensen: zij die zich zorgen maken of bezorgd zijn over de toekomst en zij die onbezorgd en onverstoord zijn.

‘Mensen zijn bezorgd over morgen als zij niet tevreden zijn met hun lot, niet op God vertrouwen maar op zichzelf, en enkel wereldse en aardse dingen op het oog hebben, geen hemelse. Deze mensen worden geheel geregeerd door angst voor de toekomst en door de wens alles te bezitten en controle over alle andere mensen uit te oefenen.’  
(Geheimen van de Hemel  8478-2 Swedenborg).

Als Swedenborg verwijst naar mensen die ‘bezorgd zijn over morgen’ spreekt hij niet over anderen; hij spreekt over situaties in jou en mij. Je zult in jezelf situaties opmerken die enkel wereldlijke dingen betreffen. Deze situaties zullen actief in je zijn en ze hebben geen betrekking op het Werk, geen betrekking op geestelijke zaken. Je zult hun sfeer voelen.

‘Zij die vertrouwen in het goddelijke zijn geheel anders. Hoewel met zorg voor de volgende dag zijn ze onbezorgd omdat ze niet angstig zijn als zij denken over de volgende dag. Ze blijven gelijkmatig of ze hun wensen realiseren of niet, en zij rouwen niet over verlies; zij zijn tevreden met hun lot…. Zij weten dat voor diegenen die vertrouwen op het goddelijke alle dingen bewegen naar een eeuwigdurende staat van geluk, en dat het niet uitmaakt of datgene dat op enig moment gebeurt ook bijdraagt aan die staat.
 
Je moet beseffen dat de Goddelijke voorzienigheid alomvattend is, dat wil zeggen dat die in de kleinste details van alles aanwezig is, en dat mensen in de stroom van voorzienigheid altijd weer naar gelukzaliger dingen gebracht worden, wat dat uiterlijk ook mag zijn. Zij die in de stroom van voorzienigheid verkeren, zijn mensen die vertrouwen in het goddelijke en alles aan Hem toeschrijven. Maar zij die niet in de stroom van voorzienigheid zijn, zijn mensen die alleen op zichzelf vertrouwen en alles aan zichzelf toeschrijven… Merk ook op dat iemand in de mate dat hij in de stroom van voorzienigheid is hij ook in een staat van vrede is…. Zij alleen weten en geloven dat Gods voorzienigheid verblijft in alle dingen, zelfs in de kleinste details van alles. ‘ (Geheimen van de Hemel 8478 – 3/4).

De passages uit Swedenborgs ‘Geheimen van de Hemel’ maken duidelijk dat bezorgdheid en angst over morgen, aanvallen zijn van negatieve gedachten. Die speciale ‘ikken’ in ons zijn bezorgd over morgen, maar er staat ons  een andere toestand ter beschikking als we in de stroom van voorzienigheid verkeren. Als Swedenborg verwijst naar mensen in de ‘stroom van voorzienigheid’ dan heeft hij het niet over ‘die mensen, die een geestelijke groei hebben doorgemaakt’ of ‘die mensen, die aan het Werk zijn’; hij zegt ‘die mensen, die in het Goddelijke vertrouwen en de Heilige als de Bron van alles zien en alles aan Hem toeschrijven.’
Het werkt heel krachtig om gedurende een verleiding [een versregel uit een heilige tekst of een gebed in je herinnering te roepen, of] te vragen om een uitspraak van goddelijke openbaring. In het Werk verwijst dit naar: ‘het Werk naar de binnenkomende indrukken brengen’.  Op het moment dat een negatieve toestand actief is vraag je dan af wat je hierover geleerd hebt van [die versregel of van] de goddelijke openbaring. Het kan inspanning en aandacht vragen om juist dan aan waarheid te denken. Maar zelfs als je alleen het feit in je aandacht brengt dat de Heilige aanwezig is in het meest kleine dat er gebeurt, zal je weten dat wat je ook ervaart dit eeuwig voor je geestelijk welzijn is. Als je een religieuze waarheid naar de toestand toe brengt kan je je naar een gevoel van vrede bewegen.
De Heilige vraagt ons om ons in te spannen. Hij kan ons geen gevoelens van vrede geven als we in wereldlijke toestanden en lichamelijke zorgen verblijven. Als dat is waar we ‘wonen’ kan Hij ons niet bereiken. Hij zal juist aan de deur staan en kloppen.

[Innerlijke strijd].
Geestelijke groei kan niet alleen  een intellectueel proces zijn. In het Werk wordt gezegd dat het ook emotioneel moet worden.
Als negatieve ikken actief zijn en verandering onmogelijk lijkt, is dat het moment waarop je moet werken. En als je op dat moment werkt brengt dat emoties met zich mee. Je voelt werkelijk de liefde die je hebt om vrij te zijn van het kwaad, en je raakt emotioneel betrokken in de strijd. Dan blijf je in de invloed van het Werk. Als je probeert te werken zonder emotioneel betrokken te zijn, dan is er geen werkelijke invloed. Het Werk kan voor een moment in je herinnering zijn – je kunt meegaan met verheven gedachten, maar als een egoïstische gedachte je raakt zal je terugvallen en vast komen te zitten in de modder.
‘Emotioneel zijn’ betekent dat je intentie (of wil) erin betrokken is. Als je in een actieve negatieve toestand verkeert en je weigert mee te gaan met de valse veronderstellingen, als je weigert te handelen vanuit die egoïstische toestand, dan is er wil nodig en vastberadenheid.
Swedenborg zegt dat het Goede het kwade kan bestrijden. Waarheid alleen kan het kwade niet bestrijden. Er is geen wil of bedoeling bij betrokken als je naar het negatieve neigt. Als je toegeeft aan het kwaad wordt er Waarheid vernietigd.

Uit: ‘Observing spirit’ door Peter Rhodes.
(bewerkt en vertaald KvB 2017)